Ta strona wykorzystuje ciasteczka ("cookies") w celu zapewnienia maksymalnej wygody w korzystaniu z naszego serwisu. Czy wyrażasz na to zgodę?

Czytaj więcej

Paleobiologia kręgowców

Tematyka badań

Badamy ewolucję kręgowców głównie na podstawie zapisu kopalnego. Zajmujemy się głównie anatomią porównawczą szkieletu, którą wykorzystujemy do rekonstrukcji ewolucji (filogeneza) ale również do interpretacji funkcjonalnej i odtworzenia trybu życia kopalnych organizmów. Poza tym zajmujemy się również paleoneurologią, badaniem historii śmierci i historii pośmiertnej organizmów (tafonomia), a także rekonstrukcją kopalnych środowisk. Szczególną uwagę poświęcamy jaszczurkom, dinozaurom, konodontom, rybom promieniopłetwym, dwudysznym i ssakom naczelnym. Prowadzimy regularnie prace terenowe na polskich stanowiskach paleontologicznych: głównie dewońskich, permskich, triasowych i mioceńskich.

Stosowane techniki

Mechaniczna i chemiczna preparacja skamieniałości, skaningowa mikroskopia elektronowa, tomografia komputerowa, separacja elektromagnetyczna gęstościowa osadu, różnicujące barwienie tkanek, analiza topograficzna zębów, analiza filogenetyczna.

Projekty badawcze

obecnie realizowane:

  • Wczesnomezozoiczne zróżnicowanie ryb nowopłetwych (projekt doktorski; doktorant: Wojciech Pawlak; promotor: Jerzy Dzik; w trakcie)
  • Pochodzenie nowoczesnych ryb promieniopłetwych (NCN Preludium-22; kierownik projektu: Wojciech Pawlak; 2024-2027)
  • Nowe mioceńskie kręgowce lądowe z północno-zachodnich brzegów Paratetydy i ich implikacje dla wymiany faun między Azją a Europą (NCN OPUS-24; kierownik projektu: Mateusz Tałanda; wykonawcy: Sergi López-Torres & Marcin Górka; postdoc: Yohan Pochat-Cottilloux; 2023-2027)
  • Behawior przodków i pochodzenie lori (Primates, Mammalia): nowe spojrzenie na ich ewolucję zmysłów i rekonstrucję diety kopalnych form (NCN OPUS-23; kierownik projektu: Sergi López-Torres; postdoc: Holly Anderson; stypendista: Adam Lis; 2022-2025)
  • Biogeografia historyczna oraz różnorodność dinozaurów ptasiomiednicznych jury i kredy archipelagu europejskiego (NCN OPUS-23; kierownik projektu: Daniel Madzia; wykonawca: Łukasz Czepiński; 2022-2025)
  • Zagadka Chelonipus ispp.: środkowotriasowe żółwie czy konwergencja lokomotoryczna? (NCN OPUS-20; kierownik projektu: Tomasz Szczygielski; wykonawcy: Wojciech Pawlak & Przemysław Świś; 2021-2025)

zrealizowane:

  • Wczesne zróżnicowanie gadów naczelnych u zarania ery dinozaurów (NCN Preludium; kierownik projektu: Łukasz Czepiński; 2020-2023)
  • Mapy paleogeograficzne permskich lądowych basenów Europy Środkowej (NCN Harmonia-9; kierownik projektu: Tadeusz Peryt; wykonawca: Wojciech Pawlak; 2018-2023)
  • Wpływ zaburzeń środowiskowych w późnym dewonie i najwcześniejszym karbonie na dynamikę faun i ewolucję konodontów (projekt doktorski; doktorant: Przemysław Świś; promotory: Jerzy Dzik & Tomasz Szczygielski; 2022)
  • Czasowe i przestrzenne koordynaty sukcesji kręgowców w późnej kredzie Pustyni Gobi (NCN ETIUDA; kierownik projektu: Łukasz Czepiński; 2020-2022)
  • Anatomia funkcjonalna Silesaurus opolensis (projekt doktorski; doktorant: Rafał Piechowski; promotory: Jerzy Dzik & Mateusz Tałanda; 2021)
  • Czasowe i przestrzenne koordynaty sukcesji kręgowców w późnej kredzie Pustyni Gobi (projekt doktorski; doktorant: Łukasz Czepiński; promotory: Jerzy Dzik & Mateusz Tałanda; 2021)
  • Zróżnicowanie ekologiczne triasowych ryb w świetle metod geochemicznych (Mikrogrant IDUB UW; kierownik projektu: Wojciech Pawlak; 2021)
  • Wczesna ewolucja czaszki jaszczurek i hatterii (NCN Preludium; kierownik projektu: Mateusz Tałanda; 2015-2017)

Tematyka prac dyplomowych (więcej informacji)

Anatomia funkcjonalna i pokrewieństwa triasowych i kenozoicznych kręgowców, wczesna ewolucja jaszczurek, dynamika populacji konodontów, behawior wymarłych organizmów.

  • Auch Z. Dymorfizm płciowy u jaszczurek (Lacertilia). 2024. (praca magisterska, Biologia)
  • Lis A. Wirtualny kranialny endokast Mioceńskiego naczelnego Mioeuoticus shipmani (Lorisidae, Strepsirrhini) z Kenii. 2023. (praca magisterska, Biologia)
  • Olender E. 2023. Biogeografia przodków plezjozaurów u zarania ery dinozaurów (praca licencjacka, Biologia)
  • Witasik M. Histologia oraz osteologia kości udowej zauropoda z Formacji Baynshire. 2023 . (praca magisterska, Biologia)
  • Audycki J. Anagenetyczna ewolucja olenellidów we wczesnym kambrze Syberii. 2023.  (praca magisterska, MiSMAP)
  • Bałdowski B. Zapis kopalny wijów z grupy Chilopoda. 2021. (praca licencjacka, Biologia)
  • Rytel A. Modularność szyi u Tanystropheidae ujawniona przez morfometrię geometryczną. 2021. (praca magisterska, Biologia)
  • Mermer J. Zmienność pancerzy konchostraków ze środkowego triasu Tunezji. 2017. (praca magisterska, Biologia)
  • Tobolska A. Zmienność i dynamika populacji późnodewońskich konodontów Pseudopolygnathus. 2017. (praca magisterska, Biologia)
  • Pawlak W. Ewolucja ryb ganoidowych. 2017. (praca licencjacka, Biologia)
  • Czepiński Ł. Ontogeneza i zmienność dinozaura rogatego Bagaceratops z późnej kredy Mongolii. 2017. (praca magisterska, Biologia)

Przykładowe publikacje

65 entries « 2 of 2 »

2021

Czepiński, Łukasz; Dróżdż, Dawid; Szczygielski, Tomasz; Tałanda, Mateusz; Pawlak, Wojciech; Lewczuk, Antoni; Rytel, Adam; Sulej, Tomasz

An Upper Triassic Terrestrial Vertebrate Assemblage from the Forgotten Kocury Locality (Poland) with a New Aetosaur Taxon Journal Article

In: Journal of Vertebrate Paleontology, pp. e1898977, 2021.

Links | BibTeX

Świś, Przemysław

A new Devonian species of the enigmatic Carboniferous conodont Dollymae Journal Article

In: Palaeoworld, 2021, ISSN: 1871-174X.

Links | BibTeX

Dzik, Jerzy

Protaspis larva of an aglaspidid-like arthropod from the Ordovician of Siberia and its habitat Journal Article

In: Arthropod Structure & Development, vol. 61, pp. 101026, 2021, ISSN: 1467-8039.

Abstract | Links | BibTeX

2020

Sulej, Tomasz; Krzesiński, Grzegorz; Tałanda, Mateusz; Wolniewicz, Andrzej S.; Błażejowski, Błażej; Bonde, Niels; Gutowski, Piotr; Sienkiewicz, Maksymilian; Niedźwiedzki, Grzegorz

The earliest-known mammaliaform fossil from Greenland sheds light on origin of mammals Journal Article

In: Proceedings of the National Academy of Sciences, vol. 117, no. 43, pp. 26861-26867, 2020.

Links | BibTeX

Sulej, Tomasz; Niedźwiedzki, Grzegorz; Tałanda, Mateusz; Dróżdż, Dawid; Hara, Ewa

A new early Late Triassic non-mammaliaform eucynodont from Poland Journal Article

In: Historical Biology, vol. 32, no. 1, pp. 80-92, 2020.

Abstract | Links | BibTeX

Pawlak, Wojciech; Tałanda, Mateusz; Sulej, Tomasz; Niedźwiedzki, Grzegorz

Dipnoan from the Upper Triassic of East Greenland and remarks about palaeobiogeography of Ptychoceratodus Journal Article

In: Acta Palaeontologica Polonica, vol. 65, pp. 561-574, 2020.

BibTeX

Pindakiewicz, Maciej; Tałanda, Mateusz; Sulej, Tomasz; Niedźwiedzki, Grzegorz; Sennikov, A G; Bakayev, A; Bulanov, V V; Golubev, V; Minikh, A V

Feeding convergence among ray-finned fishes: teeth of the herbivorous actinopterygians from the latest Permian of East European Platform, Russia Journal Article

In: Acta Palaeontologica Polonica, vol. 65, no. 1, pp. 71–79, 2020.

BibTeX

Piechowski, Rafał; Tałanda, Mateusz

The locomotor musculature and posture of the early dinosauriform Silesaurus opolensis provides a new look into the evolution of Dinosauromorpha Journal Article

In: Journal of Anatomy, vol. 236, no. 6, pp. 1044-1100, 2020.

Abstract | Links | BibTeX

Świś, Przemysław; Broda, Krzysztof; Duda, Piotr; Dróżdż, Dawid; Łazuka, Anna

The early Famennian (Late Devonian) conodonts natural assemblages from Holy Cross Mountains (Poland) Journal Article

In: Historical Biology, vol. 0, no. 0, pp. 1-8, 2020.

Links | BibTeX

Świś, Przemysław; Dzik, Jerzy

The oral apparatus composition of the Early Carboniferous elictognathid conodont 'Siphonodella' Journal Article

In: Lethaia, 2020, (Publisher: Wiley).

Links | BibTeX

Czepiński, Łukasz

New protoceratopsid specimens improve the age correlation of the Upper Cretaceous Gobi Desert strata Journal Article

In: Acta Palaeontologica Polonica, vol. 65, 2020.

BibTeX

Czepiński, Łukasz

Ontogeny and variation of a protoceratopsid dinosaur Bagaceratops rozhdestvenskyi from the Late Cretaceous of the Gobi Desert Journal Article

In: Historical Biology, vol. 32, no. 10, pp. 1394–1421, 2020.

Abstract | Links | BibTeX

Dzik, Jerzy

Decline in diversity of early Palaeozoic loosely coiled gastropod protoconchs Journal Article

In: Lethaia, vol. 53, no. 1, pp. 32–46, 2020.

BibTeX

Dzik, Jerzy

Ordovician conodonts and the Tornquist Lineament Journal Article

In: Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, vol. 549, 2020.

BibTeX

Dzik, Jerzy

Variability of conch morphology in a cephalopod species from the Cambrian to Ordovician transition strata of Siberia Journal Article

In: Acta Palaeontologica Polonica, vol. 65, pp. 149–165, 2020, (Publisher: Polska Akademia Nauk Instytut Paleobiologii (Institute of Paleobiology, Polish Academy of Sciences)).

Links | BibTeX

65 entries « 2 of 2 »

Informacje dodatkowe

Baza danych o taksonach z terenu Polski
Dodatkowe materiały do pobrania
Wykopaliska

Przydatne linki

Instytut Paleobiologii im. Romana Kozłowskiego Polskiej Akademii Nauk
Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN
Polski serwis internetowy poświęcony paleontologii kręgowców
Państwowy Instytut Geologiczny